Coraz więcej Polaków rozpoznaje phishing, ale tylko połowa wie co zrobić, gdy kliknie w link

86 proc. Polaków deklaruje, że potrafi rozpoznać fałszywy e-mail, sms lub telefon, w którym przestępcy podszywają się pod znaną firmę lub instytucję. Ale absolutną tego pewność ma tylko co piąty ankietowany. Znacznie gorzej wypadamy, gdy trzeba zareagować na kradzież danych osobowych. O tym, jakie działania należy podjąć w takiej sytuacji, wie niespełna 56 proc. respondentów. W przypadku wycieku danych z serwisu lub aplikacji, w której ma się konto, tylko 45 proc. ich posiadaczy wiedziałoby jak się zachować. To wnioski z badania przeprowadzonego na zlecenie ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych i Instytutu Prawa Ochrony Danych Osobowych.

Choć aż 86 proc. Polaków deklaruje, że potrafi rozpoznać fałszywą wiadomość bądź telefon, w którym ktoś powołuje się na znaną instytucję lub firmę, to jednak absolutnie pewnych tego jest zaledwie 18,5 proc. ankietowanych. Jeśli wziąć pod uwagę tylko odpowiedzi „zdecydowanie tak”, to z rozpoznaniem fałszywych wiadomości lepiej radzą sobie (przynajmniej w deklaracjach) mężczyźni – prawie 23 proc., podczas gdy w przypadku kobiet wskaźnik ten wynosi 14,5 proc. Duża pewność siebie pod tym względem panuje też wśród osób młodych, w wieku 18-24 lat. W tej grupie blisko 31 proc. nie ma żadnych wątpliwości, że poradzi sobie z odróżnieniem prawdziwego komunikatu od wysłanego przez przestępców. Dla porównania, w dwóch najstarszych grupach wiekowych (pow. 55 roku życia) odsetek ten waha się od 10 proc. do 12 proc.

Niepokojącym jest to, że nieznacznie wzrosła grupa osób, które przyznają, że nie potrafią odróżnić fałszywej wiadomości od prawdziwej. O ile w 2022 roku taką deklarację złożyło 11 proc. ankietowanych, to w bieżącej edycji badania było ich 14,4 proc.

Nic nie rób, jeśli nie masz pewności

Zapytani o to, w jaki sposób weryfikują, czy otrzymane wiadomości lub połączenia są autentyczne, badani najczęściej wskazują na dokładne sprawdzanie adresu e-mail (58,4 proc.), umieszczonego w wiadomości linku (50,7 proc.) oraz wejście na stronę firmy lub instytucji w celu potwierdzenia numeru, z którego otrzymaliśmy telefon (51,2 proc.). Blisko 49 proc. zwraca uwagę na formę graficzną i stylistyczną e-maila. Niestety tylko co trzeci respondent dzwoni na infolinię firmy bądź instytucji, żeby sprawdzić, czy faktycznie to jej przedstawiciele się z nim kontaktowali.

– Duża liczba osób twierdzi, że wie, jak rozpoznać fałszywą wiadomość. To cieszy ale wciąż mamy spory odsetek osób narażonych na działania cyberprzestępców. Przede wszystkim nie dajmy się zwieść pozorom. Sprawdzajmy nadawcę wiadomości. Zwracajmy uwagę na kierowane do nas komunikaty. Czujność powinny wzbudzić np. błędy językowe, które zauważymy w tych treściach. Sprawdzajmy adres domeny, z której pochodzi wiadomość. Często kontakt jest ukierunkowany na podjęcie szybkich działań, dlatego jeśli nie mamy pewności co do prawdziwości otrzymanej informacji, lepiej nie podejmować żadnej akcji. Niestety, ponad 14 proc. ankietowanych potwierdza, że mimo stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa, ofiarą przestępców może stać się każdy z nas. Dlatego UODO przestrzega, aby zawsze zachować ostrożność i zasadę ograniczonego zaufania – komentuje Adam Sanocki, dyrektor Departamentu Komunikacji Społecznej, rzecznik prasowy UODO.

Wyłudzili moje dane, co teraz?

Tylko 55% badanych wie, jakie działania podjąć, gdy ich dane osobowe zostaną wyłudzone lub skradzione. 31% respondentów nie jest w stanie jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, a 14% nie ma pojęcia, co zrobić w takiej sytuacji. To podobny wynik, jak w ubiegłorocznej edycji, ale gorszy niż w pierwszym badaniu z 2021 roku. Wówczas ponad 61 proc. Polaków deklarowało, że potrafi odpowiednio zareagować w przypadku, gdy ich dane osobowe trafią w niepowołane ręce, a 11,5 proc. wykazywało wówczas brak wiedzy w tym zakresie.

W przypadku wyłudzenia lub kradzieży danych osobowych, najpopularniejszym działaniem jest zgłoszenie zdarzenia na policję lub do prokuratury – 85% badanych wybrało tę odpowiedź. Drugim najczęstszym krokiem jest zgłoszenie zdarzenia w banku, w którym posiadają konto – 78% respondentów. Zmiana danych logowania jest mniej popularna, tylko 72% badanych deklaruje, że wykonuje te czynności. Najmniej osób decyduje się jednak sprawdzić siebie w Biurze Informacji Gospodarczej. Takie działanie zadeklarowało wyłącznie 26 proc. badanych. Znacznie więcej za do wymienia swoje dokumenty, w tym na przykład dowód osobisty – 39 proc. Do Urzędu Ochrony Danych Osobowych sprawę taką zgłasza aż 52 proc. badanych. Tutaj zaobserwować możemy największy wzrost, ponieważ rok temu było to zaledwie 45 proc.

– Niestety nie ma wzrostu świadomości Polaków co do działań, jakie należy podjąć, gdy ich dane przejmą przestępcy. Częściowo może to wynikać z tego, że wiele osób zupełnie nie wie, jak wykryć takie naruszenie, a dowiadują się o nim dopiero wówczas, gdy komornik zajął im konto, bo ktoś zaciągnął zobowiązania w ich imieniu. Dlatego niezmiennie apelujemy, żeby nie tylko pilnować swojego PESEL-u, ale też monitorować co się z nim dzieje, czy przypadkiem ktoś go nie używa wbrew naszej woli – mówi Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.

Włamali się do serwisu i wyciekły dane

W przypadku wycieku danych z serwisu czy aplikacji w których Polacy mają konta, wie co zrobić wyłącznie 45 proc. badanych. Na liście czynności, które w przypadku wycieku danych trzeba wykonać jak najszybciej, ankietowani najczęściej umieszczali zmianę hasła dostępu do serwisu, z którego informacje na nasz temat wyciekły (78,6 proc.), zgłoszenie zdarzenia na policję (53,5 proc.) oraz weryfikację, jakie dokładnie dane mogły wpaść w niepowołane ręce (48,2 proc.).

– Wiele osób bagatelizuje wycieki z serwisów czy aplikacji. Przede wszystkim ze względu na fakt, że najczęściej nie podajemy tam numeru PESEL. Najczęściej są to: imię i nazwisko, adres oraz numer telefonu i adres e-mail. Warto jednak mieć na uwadze, że to dzięki nim złodzieje mogą się z nami kontaktować podszywając się pod przedstawicieli znanej instytucji bądź firmy. A ponieważ mają świetnie opanowane techniki manipulacyjne mogą wyłudzić od nas pozostałe dane. Powinniśmy wycieki z serwisów i aplikacji traktować tak samo, jak kradzież tych danych, bo do tego zostaje jeden mały krok – przestrzega Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.

Badanie „Wiedza na temat bezpieczeństwa ochrony danych osobowych w Polsce” zostało przeprowadzone w maju 2023 r. przez IMAS International na reprezentatywnej próbie 1007 Polaków na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz Instytutu Prawa Ochrony Danych Osobowych.

Grafika komputerowa to na tyle obszerna dziedzina, że nie sposób wskazać kilku obszarów, w których działają osoby wykonujące ten zawód. Zakres ich pracy jest bowiem szeroki i uzależniony m.in. od potrzeb oraz wymagań samego pracodawcy czy klientów. Można jednak wskazać kilka obowiązków, które w większości przypadków są przydzielone grafikowi komputerowemu. Należą do nich m.in. przygotowywanie wizualnej strony kampanii reklamowych, tworzenie ilustracji, rysunków czy grafik na strony internetowe, ulotki, billboardy itp, projektowanie logotypów firm, skład materiałów do druku i wiele innych. Najczęściej graficy muszą korzystać z wielu narzędzi równolegle, w tym zarówno z programów stricte graficznych, jak i służących do montażu wideo, tworzenia animacji czy obróbki zdjęć.

Grafik komputerowy zarobki - na jakim poziomie się kształtują? Tutaj również wiele zależy od miejsca pracy, posiadanych umiejętności, doświadczenia oraz zakresu obowiązków. Szacuje się jednak, że mediana zarobków w tym zawodzie wynosi 4 510 złotych brutto miesięcznie. Jest to jednak wyłącznie uśredniony wynik, a na największe pensje mogą liczyć graficy pracujący w Warszawie, Gdańsku czy Wrocławiu. Tam także notuje się największe zapotrzebowanie na przedstawicieli tego zawodu. Jak to się ma np. do wynagrodzenia informatyków? W tym miejscu warto sprawdzić, ile zarabiają programiści. Pamiętajmy także, że dobrą alternatywą dla pracy na etacie lub współpracy z konkretną firmą jest działanie w ramach własnego przedsiębiorstwa, co jest popularne także wśród grafików komputerowych.

Ilustrator – Grafik taki specjalizuje się w wykonywaniu rysunków (ilustracji). Rysunki takie mogą być wykonywane za pośrednictwem tradycyjnych technik (np. ołówek i kartka). Mogą być jednak tworzone także za pośrednictwem komputera – tak przy pomocy zewnętrznych urządzeń typu tablety graficzne, jak również jedynie przy wykorzystaniu znajdującego się w komputerze oprogramowania. Niezależnie od stosowanych narzędzi ostatecznym efektem pracy takiego grafika jest dwuwymiarowy obraz w formie cyfrowej, który może zostać wykorzystany jako symbol, maskotka strony czy też okładka książki.

Grafik 3D – Specjalizacją takiego grafika jest tworzenie modeli, które potem mogą zostać wykorzystane przy tworzeniu animacji, gier komputerowych, symulacji czy jako wirtualne makiety domów. Zlecając pracę takiemu grafikowi musimy mieć na uwadze, że tworzenie kompletnych trójwymiarowych struktur jest procesem o bardzo złożonym charakterze. Grafik 3D tworzy jedynie „szkielety” trójwymiarowych modeli. Efektem jego pracy jest więc jedynie siatka połączonych ze sobą linii. Siatka ta ma określony kształt – z łatwością możemy domyślić się, czy końcowym efektem ma być człowiek, czy też dzbanek. Model taki jest jednak pozbawiony kolorów czy innego rodzaju wypełnienia.

Specjalista od tworzenia grafiki 3D – Grafik komputerowy posiadający taką specjalizację tworzy wypełnienia dla modeli stworzonych przez wyżej opisanego grafika 3D. Mimo, iż określenie „specjalista od tworzenia grafiki 3D” sugeruje, że osoby takie pracują na modelach 3D, jest jednak inaczej. Tworzone przez nich tekstury są zawsze dwuwymiarowe. Są jednak wykonane w taki sposób, że po „zgięciu” idealnie przylegają do modelu 3D, dla którego zostały wykonane. By zrozumieć, jak wygląda stworzona przez takiego grafika tekstura, najłatwiej wyobrazić sobie schemat kostki, przedstawiony jako 6 kwadratów stykających się ze sobą bokami. Po wycięciu takiego rysunku i odpowiednim złożeniu powstanie idealny sześcian. Praca specjalisty od tworzenia grafiki 3D polega właśnie na odpowiednim pokolorowaniu owych ścian.

Zamykasz komputer, wsiadasz do auta i kierujesz się wprost do pracy. Jak zwykle poranne korki zdecydowanie utrudniają drogę, którą przy braku ruchu byłbyś wstanie pokonać w czasie kilkunastu minut. Przez to masz jednak czas się rozejrzeć.

Na budynku przed tobą ktoś wywiesił nowiutki bilbord zachęcający do zakupu auta marki Citroen. Z twojej prawej strony zalotne spojrzenie rzuca kobieta z reklamy salonu odzieżowego. Dojeżdżasz pod pracę. Ponieważ pracujesz w centrum miasta, zaczepia Cię młoda dziewczyna wręczając ulotkę z ofertą studiów podyplomowych. Wchodzisz do bura.

Twój szef rozmawia właśnie z jakąś nieznaną Ci osobą. Nagle woła Cię, byś przywitał się z nieznajomym. Ten uśmiecha się, ściska twoją dłoń i wręcza wizytówkę. Patrzysz na nią. Ktoś naprawdę dobrze dobrał kolory i czcionkę. Wracasz do swojego biurka z wizytówką w dłoni.

Nagle dopada Cię pewna refleksja. Począwszy od designu twojej ulubionej strony internetowej, przez wręczoną Ci ulotkę aż do wizytówki, wszystko, na co natknąłeś się w swojej drodze do pracy było dziełem przedstawicieli jednego zawodu. Zawodu, który pojawił się niedawno, a jak widać, zupełnie zdominował aspekt wizualny dzisiejszego świata. Zawód ten, to oczywiście grafik komputerowy.

Photoshop to popularny program do edycji grafiki rastrowej, stworzony przez firmę Adobe Inc. Oprogramowanie to jest szeroko stosowane w dziedzinie projektowania graficznego, fotografii cyfrowej, edycji obrazów i produkcji grafiki internetowej. Poniżej kilka kluczowych informacji na temat Photoshopa:

Edycja i Retuszowanie Obrazów: Photoshop oferuje zaawansowane narzędzia do edycji obrazów, retuszowania, korekcji kolorów, dodawania efektów specjalnych i usuwania niechcianych elementów ze zdjęć.
Warstwy: Jedną z kluczowych funkcji Photoshopa jest możliwość pracy na warstwach. Warstwy pozwalają na niezależną edycję różnych elementów obrazu, co umożliwia bardziej zaawansowaną i elastyczną edycję.
Narzędzia do Rysowania i Malowania: Photoshop dostarcza różnorodne narzędzia do rysowania, malowania i tworzenia grafiki. Wspiera również rysowanie przy użyciu tabletów graficznych, co ułatwia tworzenie ilustracji.
Funkcje dla Fotografów: Fotografowie cyfrowi często korzystają z Photoshopa do obróbki zdjęć. Program oferuje narzędzia do poprawy jakości zdjęć, retuszu skóry, regulacji kontrastu, a także usuwania efektów czerwonych oczu.
Projektowanie Grafiki do Internetu: Photoshop jest powszechnie używany do projektowania grafiki internetowej, w tym banerów reklamowych, stron internetowych, elementów interfejsu użytkownika (UI) i innych.
Animacje i Grafika 3D: Oprogramowanie to oferuje również funkcje związane z tworzeniem animacji oraz grafiki trójwymiarowej. Photoshop pozwala na edycję i manipulację obiektami 3D.
Automatyzacja i Filtry: Program umożliwia stosowanie różnorodnych filtrów i efektów specjalnych. Ponadto, funkcje automatyzacji ułatwiają powtarzalne zadania, co przyspiesza pracę.
Integracja z Innyimi Aplikacjami Adobe: Photoshop jest często używany w połączeniu z innymi programami Adobe, takimi jak Adobe Illustrator czy Adobe InDesign, co umożliwia kompleksową pracę nad projektami.
Aktualizacje i Rozszerzenia: Adobe regularnie wydaje aktualizacje programu, wprowadzając nowe funkcje i poprawki. Ponadto, Photoshop obsługuje rozszerzenia, co pozwala na dodatkową personalizację programu.

Photoshop jest narzędziem o dużej elastyczności i wszechstronności, dostosowanym zarówno do profesjonalistów w dziedzinie projektowania graficznego, fotografii, jak i amatorów chcących edytować i tworzyć swoje obrazy.

„Photoshop” użyte w nazwie portalu jest w kontekście modyfikacji, manipulacji i tworzenia treści, co oznacza, że portal ma dostarczać różnorodne informacje w atrakcyjny, edytowany sposób. Portal nie ma związku z narzędziem graficznym o nazwie Photoshop i tematyka strony nie dotyczy tego narzędzia.